Pierwsze dni nowego roku, to czas podsumowań najważniejszych wydarzeń roku 2007 w astronomii. To był rekordowy rok dla astronomii. Z bardzo dużej ilości wiadomości wybraliśmy te, które naszym zdaniem były najciekawsze i zasługują na szczególną uwagę.

Astronomowie zidentyfikowali bogaty w planety obcy Układ Słoneczny i znaleźli największą kosmiczną próżnię. Zostali również zaskoczeni przez jakieś niebieskie osobliwości, wliczając w to gwiazdę z ogonem jak kometa i tajemniczy podmuch fal radiowych o wciąż nieznanym pochodzeniu.

Astronomowie twierdzili, że odkryli nową planetę, która bardzo przypomina Ziemię, o nazwie Gliese 581c. Znajduje się ona 20 lat świetlnych od nas - w gwiazdozbiorze Wagi. Wraz z jej odkryciem zwiększyło się prawdopodobieństwo występowania pozaziemskiego życia gdyż planeta ta leży w obszarze tzw. ekosfery - strefy, w której życie może wystąpić. W wyniku komputerowych testów oszacowano, że temperatura na jej powierzchni wynosi od 0 do 40 stopni Celsjusza. Jeśli występuje więc na niej woda - to na pewno w stanie ciekłym, a to podstawowy warunek powstania życia, w ziemskim rozumieniu tego słowa.

Czarne dziury były również źródłem pasjonujących wynalazków w 2007 roku. Naukowcy w końcu znaleźli dowody wskazujące na źródło niewiarygodnie energicznych cząstek, które sypią się na Ziemię z przestrzeni. Nowe obserwacje sugerują, że to tajemnicze ultrawysokoenergetyczne promieniowanie kosmiczne dochodzi z sąsiedztwa gigantycznych czarnych dziur tak masywnych jak miliony Słońc.

Były dobre i złe wieści związane z obserwatoriami na świecie w 2007 roku. Sędziwy Hubble Teleskop musiał zostać poddany misji naprawczej z powodu awarii Zaawansowanej Kamery Badawczej (ang. skrót ACS).

Również Obserwatorium Arecibo z radioteleskopem o największej pojedynczej czaszy na świecie, mającej średnicę 305 metrów jest zagrożony zamknięciem z powodu braku finansowania. Raport NSF opublikowany 3 listopada 2006 rekomenduje obcięcie funduszy na Obserwatorium Arecibo. Jeśli nie zostaną znalezione inne źródła finansowania, obserwatorium zostanie zamknięte w 2011 roku. Ten sam raport zaleca przeznaczenie 80% czasu radioteleskopu na projekty już trwające, zmniejszając możliwy czas dla nowych projektów. Tym samym oficjalnie Arecibo przestał być dostępny dla projektów naukowych we wrześniu 2007 roku.

Obserwatorium Arecibo

Ale były też dobre wieści dla obserwatoriów. W lipcu oddano do użytku jeden z najnowocześniejszych i największych obserwatoriów na świecie. Great Canary Telescope, czyli Wielki Teleskop Kanaryjski umieszczony został na najwyższym szczycie wyspy La Palma, na wysokości 2400 metrów nad poziomem morza. Wyposażono go w zwierciadło o średnicy 10,4 metra.

W roku 2007 otwarto w Polsce nowe obserwatorium astronomiczne na górze Lubomir. Rozpoczęto także remont obserwatorium astronomicznego w Olsztynie, natomiast toruńskie planetarium odwiedził dwumilionowy widz.

W sierpniu 2007r. astronomowie za pomocą teleskopu kosmicznego NASA zaobserwowali zdumiewająco długi ogon w stylu komety za gwiazdą przemykający przez przestrzeń kosmiczną. Gwiazda, o nazwie Mira (łac. "cudowny") była ulubienicą astronomów przez około 400 lat. Mimo to dopiero pierwszy raz zobaczono jej "ogon".

Rentgenowski Teleskop Orbitalny Chandra uwiecznił najjaśniejszą jak dotąd supernową nazwaną SN 2006gy. To odkrycie wskazuje, że gwałtowne wybuchy niezwykle masywnych gwiazd miały miejsce już we wczesnym wszechświecie, i że podobny wybuch może nastąpić w naszej galaktyce.

To był pasjonujący rok dla komet i asteroid. Grupa amerykańskich i czeskich naukowców doszła do wniosku, że do wyginięcia dinozaurów doprowadziła pozaziemska kolizja asteroid sprzed 160 mln lat. Asteroida 298 Baptistina - odkryta w 1890 roku - miała prawdopodobnie 170 kilometrów średnicy, kiedy trafiona została przez mniejszą - o średnicy 60 km. W wyniku tej kolizji powstał szereg większych i mniejszych ciał krążących po podobnej orbicie, znanych pod nazwą rodziny Baptistiny. Ok. 300 z nich ma ponad 10 km średnicy, 140 tysięcy mierzy ponad kilometr. Asteroida Baptistina ma dziś zaledwie 40 km średnicy.

Spekulacje na temat krateru, który pojawił się w Peru 15 września skończyły się, gdy wyprawa naukowców znalazła na miejscu fragmenty kamienistego meteorytu. Ale specjaliści byli zaintrygowani wciąż aspektami zdarzenia, wliczając w to jak meteoryt pozostał w jednym kawałku bez rozbijania osobno w atmosferze. Pobliscy mieszkańcy zaczęli uskarżać się na bóle głowy, nudności, także zachowanie zwierząt stało się niezrozumiałe. Po dokładniejszej analizie miejsca stwierdzono, że przyczyna tkwi w samej kolizji obiektu z Ziemią. Uderzenie spowodowało bardzo wysoką temperaturę, która stopiła znajdujące się w ziemi pokłady siarki, oraz innych szkodliwych dla zdrowia składników. Stwierdzono też wielkość obiektu. Miał najprawdopodobniej w momencie zderzenia średnicę zaledwie pół metra, a pozostawił po sobie krater o szerokości 20 i głębokości 8 metrów.

25 października, mała i bardzo słaba kometa 17P/Holmes zaskoczyła obserwatorów na całym świecie stając się w nocy wystarczająco jasną by móc ją zobaczyć gołym okiem. Jasność komety nagle podskoczyła na samą górę, niemal 400,000-krotnie w niespełna 24godziny! To jeden z największych wybuchów jasności w historii badań nad kometami.

Innymi ciekawymi zjawiskami były zakrycia Plejad i Marsa przez Księżyc. W roku 2007 miały miejsce dwa częściowe zaćmienia Słońca (niewidoczne w Polsce) oraz dwa całkowite zaćmienia Księżyca.

Mars przez cały rok był planetą najbardziej "studiowaną"... z łazikami czołgającymi się po jego powierzchni i statkiem kosmicznym analizującym to z orbity. Sonda misji Mars Exploration Rover Spirit odkryła dowody starożytnej wulkanicznej eksplozji w kraterze Gusev. Jest to pierwszy taki ślad jaki znaleziono na Marsie podczas tej misji. Teren dookoła zdominowany jest przez skały bazaltowe. Erupcja bazaltu spowodowała wypływ ciekłej lawy z wulkanu, która w kontakcie z wodą, a dokładniej ciśnienie z pary wyolbrzymiło rozmiary erupcji.

W grudniu Mars zbliżył się do Ziemi na odległość około 88 tysięcy km. Był to najmniejszy dystans od sierpnia 2003 roku, kiedy to Mars znajdował się w odległości 55.758 mln km od naszej planety. Na następną tak dobrą przyjdzie nam czekać do roku 2287.

W podsumowaniu nie może zabraknąć miejsca dla polskich uczniów. Wielki sukces odniosła polska reprezentacja podczas I Międzynarodowej Olimpiady z Astronomii i Astrofizyki, która odbywała się w Tajlandii. Nasi uczniowie zdobyli 2 złote i 3 srebrne medale.

Z kolei dzięki projektowi edukacyjnemu koordynowanemu w Polsce przez program EU-HOU i Centrum Fizyki Teoretycznej PAN uczniowie mogli dowiedzieć się jak to jest zostać odkrywcą planetoidy (łącznie polscy uczniowie odkryli w 2007 roku 11 asteroid). Na dodatek student Uniwersytetu Jagiellońskiego Michał Kusiak oraz miłośnik astronomii z Piotrkowa Trybunalskiego Arkadiusz Kubczak znaleźli kilka kolejnych komet na zdjęciach z obserwatorium słonecznego SOHO.

Ważny dla polskiej astronomii jest fakt uchwalenia przez ONZ, iż rok 2009 ma być Międzynarodowym Rokiem Astronomii.

Największą kosmiczną rocznicą w roku 2007 było 50 lat ery kosmicznej, które minęło od startu pierwszego sztucznego satelity, radzieckiego Sputnika.

W roku 2007 polska astronomia pożegnała najwybitniejszego współczesnego polskiego astronoma prof. Bohdana Paczyńskiego oraz kilku innych zasłużonych naukowców.