Hawajskie teleskopy badają gwiazdę nową - RS Ophiuchi

Hawajskie teleskopy badają gwiazdę nową - RS Ophiuchi - AstronomiaNowy instrument działający przy teleskopach Keck'a uzyskał pierwsze rezultaty, które pomogą naukowcom poznać gwiazdy nowe powrotne. Wg obserwacji pył wokół gwiazdy o nazwie RS Ophiuchi istniał już przed wybuchem nowej. RS Ophiuchi w rzeczywistości jest układem dwóch gwiazd związanych ze sobą siłą grawitacji.

Obie krążą wokół środka masy. Jedna z tych gwiazd jest tzw. białym karłem - końcowym produktem ewolucji gwiazdy o masie zbliżonej do masy Słońca.
Taka gwiazda kończy syntezę, gdy w jej wnętrzu pojawia się rdzeń, składający się głównie z węgla i tlenu. Jednocześnie zewnętrzne obszary gwiazdy, tzw. otoczka, coraz bardziej się rozdymają i powoli, bez żadnych gwałtownych wydarzeń, odpływają w przestrzeń międzygwiezdną. Kiedy coś na takiego białego karła spada, wyzwala się duża ilość energii potencjalnej.

W układzie RS Ophiuchi na białego karła spada materia z jego towarzysza (czerwonego olbrzyma), którym jest gwiazda o masie trochę mniejszej niż Słońce. Czerwony olbrzym cały czas traci materię ze swoich zewnętrznych warstw. Biały karzeł przejmuje sporą jej część, przez co rośnie jego masa. Gdy na białym karle uzbiera jej się dostatecznie dużo, zaczynają się w niej takie same reakcje jak we wnętrzu zwykłych gwiazd – reakcje termojądrowe. Przebiegają jednak bardzo gwałtownie. Na powierzchni białego karła dochodzi do wybuchu termojądrowego. Wybucha wszystko to, co na niego spadło z towarzysza. Takie wybuchy RS Ophiuchi notowano w latach 1898, 1958, 1967, 1985 i ostatnio - 2006.

Interferometr, za pomocą którego obserwowano nową pracował w trybie "wygaszania", tzn. powstrzymywał oślepiające światło gwiazdy tak, aby naukowcy mogli badać okoliczne środowisko. Interferometr to przyrząd pomiarowy oparty na zjawisku interferencji fal. Zasada działania opiera się na nakładaniu na siebie dwóch fal spójnych, co prowadzi do powstania obszarów, wygaszania oraz wzmacniania drgań. Obserwacja powstających wzorów interferencyjnych umożliwia po odpowiednich obliczeniach uzyskanie bardzo dokładnych pomiarów.
Obiekt obserwowano jednocześnie za pomocą dwóch 10-metrowych teleskopów Keck. Teleskopy Kecka to dwa największe na świecie teleskopy (Keck I i Keck II), które pracują w zakresie światła widzialnego i podczerwieni z tzw. optyką aktywną. Znajdują się w obserwatorium Mauna Kea na Hawajach na wysokości 4145 m n.p.m. Są oddalone od siebie o 85 metrów. Posiadają segmentowe zwierciadła o średnicy 10 metrów złożone z 36 ściśle przylegających sześciokątnych segmentów o grubości 8 cm. Teleskopy połączone razem tworzą interferometr Kecka.

hasw

Pierwsze próby instrumentu odbyły się 12 lutego 2006 roku, niecałe 4 dni przed odkryciem nowej gwiazdy. Naukowcy nie zaobserwowali wtedy pyłu w bezpośrednim pobliżu gwiazdy. Dopiero około 20 jednostek astronomicznych dalej, czyli 3 000 000 000 mln km znaleziono ślady jego obecności. Pył z pobliża gwiazdy prawdopodobnie wyparował, a do znajdującego się dalej obszaru nie zdążyła jeszcze dotrzeć fala wybuchu.
Dotychczas astronomowie mieli inne poglądy na temat wybuchów nowych. Do tej pory sądzono, że pył powstaje w efekcie wybuchu nowej. Grupa naukowców dowodzona przez Richarda Barry'ego z NASA Goddard sądzi, że pył powstaje w okresie między wybuchami.
Rezultaty otrzymane dzięki Teleskopom Kecka są technicznym i naukowym krokiem w przyszłość.

Więcej informacji na stronie: http://www.keckobservatory.org

Odsłony: 11872
Kategoria: