Wybuch nowej w Łabędziu

Wybuch nowej w Łabędziu - Astronomia7 marca w konstelacji Łabędzia wybuchła nowa. Była ona dobrze widoczna w małych teleskopach, jednak gołe oko nie wystarczyło do jej obserwacji. Nową odkrył japoński amator astronomii Hiroshi Kaneda, który uwiecznił ją na zdjęciach używając cyfrowego aparatu fotograficznego z obiektywem 105mm.

Tej samej nocy niezależnie potwierdzili odkrycie: Martin Nicholson z Daventry w Anglii i Zhang-wei Jin and Xing Gao z Xingming Observatory, Mount Nanshan, w Chinach.
Nowa w momencie odkrycia miała jasność +8 mag, jednak Kaneda zaważył, iż na poprzednich jego zdjęciach z 18 lutego nie była ona widoczna. 17 marca, nowa osiągnęła jasność w przybliżeniu +9 mag więc powinna być widoczna już przez dużą lornetkę (np.15 x 80s).

Gwiazdy nowe były obserwowane przez astronomów już od czasów starożytnych, jednakże dopiero niedawno odkryto mechanizm wybuchu. Wszystkie gwiazdy nowe wchodzą bowiem w skład ciasnych układów podwójnych, w których jedna z gwiazd jest z reguły białym karłem, a druga chłodną gwiazdą ciągu głównego, olbrzymem, lub podolbrzymem.

Wybuchy gwiazd nowych wynikają z przepływu masy w układach podwójnych gwiazd. Jedna z gwiazd puchnie, aż w końcu materia oddalająca się od niej wchodzi w sferę przyciągania drugiej gwiazdy. Zaczyna się wtedy przepływ materii z jednej gwiazdy na drugą. Jeśli partnerem jest biały karzeł - bardzo mały, lecz gęsty obiekt - po pewnym czasie dochodzi do gigantycznego wybuchu. Powoduje on wzrost jasności układu o około 10 wielkości gwiazdowych.

 

Wybuch nowej w Łabędziu - Astronomia

Ponieważ reakcje te zachodzą bardzo gwałtownie i z dużym rozmachem, cały proces ma charakter wybuchu, co obserwujemy jako zjawisko nowej. Z gwiazdy niewidocznej gołym okiem w ciągu krótkiego odcinka czasu staje się gwiazdą łatwo dostrzegalną.
Podczas wybuchu, biały karzeł odrzuca w przestrzeń otoczkę gazową ze prędkością około 1000 km/s. Masa odrzuconej otoczki wynosi 10-4 - 10-5 Mo. Pierwszą gwiazdę nową zaobserwował Hipparch w gwiazdozbiorze Skorpiona.

Wybuchy gwiazd nowych są nieprzewidywalnymi wydarzeniami i w odróżnieniu od supernowych, są zjawiskiem dosyć częstym. Możemy zaobserwować kilkanaście lub nawet kilkadziesiąt nowych rocznie. Jednakże w większości są to gwiazdy odległe, a w związku z tym bardzo słabe (nawet w maksimum jasności). Jasne nowe pojawiają się średnio raz na kilkanaście lat.

Rozbłysk gwiazdy nowej można czasami obserwować gołym okiem. Najlepszym przykładem jest Nova Cyg 1975, która rozbłysła 29 sierpnia 1975 w gwiazdozbiorze Łabędzia z maksymalną jasnością 1.9 magnitudo.

Źródło: www.astronomynow.com

Odsłony: 11465
Kategoria: