Radioteleskopy na świecie

Radioteleskop to antena radiowa wyposażona w układ ogniskujący (zwierciadło paraboliczne), służąca do prowadzenia badań w zakresie radioastronomii.

 

Radioteleskopy projektuje się i buduje w układach geometrycznie analogicznych do teleskopów optycznych. Kosmiczne promieniowanie radiowe może w zasadzie odbierać każda antena, np. dipol półfalowy. Jednak czułość i zdolność rozdzielcza takiego "radioteleskopu" są bardzo niskie. Dlatego zasadniczym elementem współczesnego radioteleskopu jest również "lustro główne", tzn. paraboloidalna metalowa czasza, w której ognisku umieszcza się antenę lub wlot falowodu prowadzącego do radioodbiornika.    
Dzięki możliwości porównywania sygnałów, odbieranych jednocześnie przez dwa radioteleskopy rozdzielone odległością nawet tysięcy kilometrów, uzyskuje się efekt, jakby te dwa przyrządy były fragmentami jednego radioteleskopu o średnicy tysięcy kilometrów. Największymi zdolnościami rozdzielczymi odznaczają się układy (radiointerferometr) dwóch lub kilku połączonych ze sobą odległych radioteleskopów (np. znajdujących się na innych kontynentach).

Największe radioteleskopy:

Radioteleskop Arecibo, to radioteleskop o największej pojedynczej nieruchomej czaszy na świecie, o średnicy 305 metrów. Znajduje się w okolicach miejscowości Arecibo w Portoryko. Jest wykorzystywany przez Cornell University (Nowy Jork, USA) w badaniach radioastronomicznych, atmosferycznych i radarowych. Uruchomiony w roku 1965 radioteleskop ma największą na świecie nieruchomą czaszę sferyczną, zainstalowaną na dnie naturalnej kotliny. Kotlina położona jest na wyspie i oś czaszy skierowana jest w zenit. Dostęp do teleskopu jest udzielany jednostkom naukowym na podstawie podań przez niezależną komisję naukową. Czasza jest głównym lustrem nieruchomego radioteleskopu. Anteny zawieszone są nad kotliną w pobliżu ogniska czaszy, a ich przesuwanie na linach zapewnia teleskopowi ograniczoną "ruchomość". Przystosowany jest do odbioru promieniowania radiowego głównie o częstotliwości 430-1400 MHz, często bywa także używany do radarowego badania ciał Układu Słonecznego.

Radioteleskopy na świecie

Radioteleskopy na świecie

Effelsberg, radioteleskop należy do obserwatorium radioastronomicznego Instytutu Maxa Plancka w Bonn. Uruchomiony w roku 1971 radioteleskop ma ruchomą czaszę paraboliczną o średnicy 100m,  która zainstalowana jest na montażu azymutalnym. Jest to największy radioteleskop o całkowicie ruchomej czaszy. Służy od odbioru promieniowania radiowego o częstotliwości 600-15000 MHz.

Goldstone, radioteleskop należy do obserwatorium radioastronomicznego Laboratorium Napędu Odrzutowego w Pasadenie (Kalifornia, USA). Uruchomiony w roku 1979 radioteleskop paraboliczny o średnicy 64m i montażu azymutalnym służy do odbioru promieniowania radiowego o częstotliwości 600-10000 MHz.

Green Bank, radioteleskop należy do Narodowego Obserwatorium Radioastronomicznego w Charlottesville (Wirginia, USA). Uruchomiony w roku 1962 radioteleskop o średnicy 91,5m jest przystosowany do odbioru promieniowania radiowego o częstotliwości 300-5000 MHz.

Jodrell Bank, radioteleskop należy do Obserwatorium Radioastronomicznego Uniwersytetu w Manchester (Anglia). Uruchomiony w roku 1957 radioteleskop paraboliczny na montażu azymutalnym ma średnicę 76,2 m i przez dłuższy czas uchodził za największy na świecie instrument tego typu. Przystosowany jest do odbioru promieniowania radiowego o częstotliwości 300-4000 MHz.

Parkes, radioteleskop należy do obserwatorium radioastronomicznego w Parkes (Nowa Południowa Walia, Australia). Uruchomiony w roku 1979 radioteleskop paraboliczny ma 64m średnicy i montaż paralaktyczny. Przystosowany jest do odbioru promieniowania radiowego głównie o częstotliwości 500-5000 MHz.

Robledo, radioteleskop należy do obserwatorium Narodowego Instytutu Przestrzeni Kosmicznej w Robledo (Hiszpania). Znajdujący się tu radioteleskop o średnicy 64 m i montażu azymutalnym przystosowany jest do odbioru promieniowania radiowego o częstotliwości 600-10000 MHz.
Tidbinbilla, radioteleskop należy do Instytutu Badania Przestrzeni Kosmicznej w Kingston (Australia Południowa). Uruchomiony w roku 1980 radioteleskop paraboliczny o średnicy 64 m i  montażu azymutalnym służy do odbioru promieniowania radiowego o częstotliwości 600-10000 MHz.

Socorro, radioteleskop należy do Narodowego Obserwatorium Radioastronomicznego w Charlottesville (Wirginia, USA). Uruchomiony w roku 1978 radiointerferometr („Very Large Array”) składa się z 27 anten parabolicznych o średnicy 25m każda i przystosowany jest do odbioru promieniowania radiowego o następujących częstotliwościach: 1420, 1700, 5000, 15000, 24010 MHz.

Westerbork, radioteleskop należy do obserwatorium radioastronomicznego w Westerbork (Holandia). Uruchomiony w roku 1979 radiointerferometr składa się z 12 anten parabolicznych o średnicy 25m  każda i służy do odbioru promieniowania radiowego o następujących częstotliwościach: 610, 1415 i 4995 MHz.

Cambridge, radioteleskop należy do obserwatorium radioastronomiczne uniwersytetu w Cambridge (Anglia). Uruchomiony w roku 1979 radiointerferometr składa się z 4 anten parabolicznych o średnicy 13 m każdy i jest przystosowany do odbioru promieniowania radiowego o następujących częstotliwościach: 2695, 5000 i 15375 MHz.

Zeleńczuk, radioteleskop należy do Obserwatorium Astrofizycznego Rosyjskiej Akademii Nauk (Kaukaz, Gruzja). Uruchomiony w roku 1975 radioteleskop składa się z 895 cylindrycznych reflektorów o rozmiarach 7,4 x 2 m, tworzących koło o średnicy 576 m („Ratan 600”). Przystosowany jest do odbioru promieniowania radiowego o częstotliwości 1000 – 37500 MHz.

Odsłony: 14151