Pluton - planeta karłowata

Pluton został on odkryty dopiero w 1930r. przez amerykańskiego astronoma amatora – Clyde’a Tombaugh’a.

DANE LICZBOWE:

Średnia odległość od Słońca 5 910 000 000 km
Średnica na równiku 2 290 km
Okres obiegu wokół słońca 248,54 lat ziemskich
Okres obrotu 6 dni 9 godz. 17 min.
Prędkość orbitalna

4,74 km/s

Temperatura powierzchni -230°C
Masa (masa Ziemi = 1) 0,01
Średnia gęstość (gęstość wody = 1) 2,03
Grawitacja na powierzchni (grawitacja Ziemi = 1) 0,04
Liczba księżyców 1

Pluton - od dnia 24 sierpnia 2006 roku już nie jest dziewiątą, ostatnią znaną planetą Układu Słonecznego.

Pluton stracił status planety, a Układ Słoneczny ma ich osiem. Tak zdecydowali astronomowie 24 sierpnia 2006 roku podczas Zgromadzenia Ogólnego Międzynarodowej Unii Astronomicznej w Pradze.

Według nowej definicji, w Układzie Słonecznym mamy trzy kategorie obiektów:

1) planety,

2) "planety karłowate",

3) małe ciała układu planetarnego,

4) Czwartą kategorią są satelity (księżyce).

Na dzień dzisiejszy planet jest więc osiem: Merkury, Wenus, Ziemia, Mars, Jowisz, Saturn, Uran, Neptun. Pluton zdegradowano do kategorii "planet karłowatych" (która otrzymała określenie "obiekty plutonowe"). Nie są one "planetami".

Planeta dziś planeta karłowata dostała imię mitycznego władcy podziemi i ciemności - nie tylko dlatego, że krąży bardzo daleko od Słońca ale i dlatego, że pierwsze dwie litery jej nazwy to monogram Percivalla LOWELLA - fundatora obserwatorium we Flagstaff i osoby, która zapoczątkowała systematyczne poszukiwania pozaneptunowej planety.

 

Ze względu na małe rozmiary i odległość nie zna się dokładnych wymiarów Plutona. Jego promień równikowy wynosi prawdopodobnie ok.1150km. Masa tej planety zawiera się pomiędzy 7x1021 a 2x10 25 g i wynosi ona kilka procent masy Ziemi. Jeden obieg dookoła Słońca zajmuje Plutonowi ponad 248 lat, natomiast obrót wokół własnej osi trwa ok.6,4 doby ziemskiej.

Porównanie Plutona z Ziemią

Powierzchnia Plutona i Charona zbudowana jest z zamarzniętego metanu, który paruje, gdy planeta zbliży się do Słońca, tworząc atmosferę. Potem z powrotem zamarza, zapełniając kratery po meteorytach. Lód metanowy ma bardzo duży współczynnik refleksyjny. W "zimie" potrafi on tak rozświetlić planetę, że w 1976 roku uważano, że Pluton jest większy od Ziemi. Pod skorupą znajduje się prawdopodobnie zamarznięta woda i metan. Duże jądro zbudowane jest z mieszaniny skał, lodu i krzemu. Podczas, gdy powierzchnia Plutona składa się jasnego metanowego lodu, powierzchnia Charona jest z ciemnego lodu wodnego. Dawniej miała podobny skład do plutonowej, ale pole grawitacyjne planety przyciągnęło cząsteczki metanu.

Budowa wnętrza Plutona

WARSTWA GRUBOŚĆ SKŁAD
Skorupa 50 km lód wodny i metanowy
Płaszcz 150 km lód wodny
Jądro (promień) 900 km skały i prawdopodobnie lód

Orbita Plutona ma największy mimośród i nachylenie względem ekliptyki. Różnica między aphelium a peryhelium wynosi prawie 3 mld km. Bywa okresowo (np. w latach 1979 - 1999) bliżej Słońca niż Neptun. Orbita Plutona nachylona jest pod kątem 17° do płaszczyzny ekliptyki, to znaczy płaszczyzny, w której leży orbita ziemi. Kąty nachylenia orbit innych planet są o wiele mniejsze. W efekcie w pewnym punkcie orbity Pluton oddala się od płaszczyzny ekliptyki na 1,25 miliarda kilometrów, co odpowiada mniej więcej odległości Saturna od Słońca.

Nachylenie Plutona

Pluton posiada trzy naturalne satelity. Największy z nich, Charon, po raz pierwszy został zaobserwowany w 1978 roku. Jego odkrywcą był James Christy. Jest on stosunkowo dużych rozmiarów, przez co układ Pluton-Charon bywa nazywany planetą podwójną. Charakterystyczną cechą tego układu jest to, że ciała te wirują wokół wspólnego środka masy znajdującego się ponad powierzchnią planety. Pluton i jego satelita tworzą układ podwójnie synchroniczny, co oznacza że są wobec siebie stale zwrócone tą samą stroną.

Pluton i księżyc Charon

Odkrycie Charona miało przełomowe znaczenie dla wyznaczenia masy samej planety. Uwzględniając okres orbitalny satelity, oraz korzystając z III prawa Keplera udało się wyznaczyć masę na ok. 2% masy ziemskiej. Masa ta okazała się znacznie mniejszą od najmniejszej przypuszczalnej masy tej planety.

Innym następstwem jego odkrycia była wyznaczenie średnicy i rozmiarów Plutona. Pierwotnie zakładano, że planeta jest większa od Merkurego, ale mniejsza od Marsa, na co wskazywały wizualne obserwacje. Jednak dopiero później okazało się, że wszystkie obliczenia dotyczą dwóch obiektów, co automatycznie zmniejszyło domniemane rozmiary planety. Obecnie, dzięki zaawansowanej aparaturze jesteśmy w stanie dokładnie wyznaczyć wielkość i masę tak planety, jak i jego satelity. Współczesne informacje pokrywają się z danymi wynikającymi z III prawa Keplera.

Obserwacja Plutona

Jasność Plutona obserwowanego z ziemi oscyluje w granicach 14 mag. W takim wypadku trzeba korzystać przynajmniej z 30 centymetrowych teleskopów (12 cali) aby go dostrzec. Wygląda wówczas, dzięki swojej żółtawej barwie jak gwiazda. Jego średnica kątowa wynosi 0,15. Pluton widoczny jest tylko przez stosunkowo duże teleskopy. Przez Kosmiczny Teleskop Hubble'a (HST) można na nim dostrzec jedynie największe otwory powierzchniowe.

 

 

 

Odsłony: 19454