Niebo w październiku 2009

Niebo w październiku 2009 - AstronomiaPaździernik to ostatni miesiąc na podziwianie Drogi Mlecznej na wieczornym niebie. Babie lato wcale nierzadko funduje nam przyjemne wieczory pod gwiazdami, na które nie trzeba długo czekać.

Jesienne, październikowe niebo niestety już nie obfituje w szczególnie ciekawe obiekty w porównaniu z latem i wiosną. Największą atrakcją będą niewątpliwie Orionidy, których maksimum aktywności wypada w  październiku.

Słońce

Dni są coraz krótsze, co widać po momentach wschodu i zachodu Słońca. W Warszawie 1 października Słońce wzejdzie o godz.  6:37, zajdzie o 18:13, a 31 października wzejdzie o 7:30 a zajdzie o 17:09.
W październiku Słońce wstępuje w znak Skorpiona.

Księżyc

Bezksiężycowe noce będziemy mieli w połowie października, bowiem kolejność faz Księżyca jest w tym miesiącu następująca:

pełnia (tarcza całkowicie oświetlona) - 4 października o godz. 8:10
ostatnia kwadra (oświetlona lewa połowa tarczy) - 11 października o godz. 10:56
nów (tarcza niewidoczna) - 18 października o godz. 7:33
i ponownie pierwsza kwadra - 27 października o godz. 2:42

Najbliżej Ziemi nasz naturalny satelita znajdzie się 13 października o godz. 14:29, a najdalej 26 października o godz. 1:19.

 

Planety

Merkury widoczny jest przez cały miesiąc, nad ranem, nisko nad wschodnim horyzontem. 6 października, na godzinę przed wschodem Słońca, wzniesie się on na maksymalną wysokość 10°, świecąc z jasnością -0,6m. Przez teleskop można będzie wtedy zobaczyć tarczę planety o średnicy 7'', w fazie zbliżonej do kwadry.

Wenus świeci z jasnością -3,9m jednak jej warunki porannej widzialności pogarszają się. Pod koniec miesiąca planeta będzie widoczna zaledwie 10° nad wschodnim horyzontem. Przez teleskopy można dostrzec tarczę planety o średnicy 11'', w fazie zbliżonej do pełni.

Mars widoczny jest w drugiej połowie nocy w gwiazdozbiorze Raka. W ciągu miesiąca jasność planety rośnie od +0,8m do +0,5m, jednak niewielka średnica tarczy wynosząca pod koniec października zaledwie 8'', nadal praktycznie uniemożliwia dostrzeżenie jakichkolwiek szczegółów powierzchniowych. W październiku faza tarczy Marsa osiąga najmniejszą w 2009 r. wartość, równą jedynie 88%.
Bardzo ciekawe zjawisko szykuje się 12 października, kiedy przed wschodem Słońca do Marsa dołączy Księżyc. Oba obiekty znajdą się bardzo blisko siebie. Jeśli pogoda dopisze, to jest szansa na naprawdę spektakularne zdjęcia.

Jowisz widoczny jest przez pierwszą połowę nocy od południowego po zachodnie niebo (gwiazdozbiór Koziorożca). Wieczorem 26 i 27 października z Jowiszem spotka się Księżyc.

Saturn z dnia na dzień jest coraz bardziej widoczny. Jednak na początku miesiąca będzie świecił z jasnością zaledwie +1,1m. Pod koniec października planeta będzie znajdować się 26°nad wschodnim horyzontem.
W październiku, w związku z geometrią układu Ziemia-Saturn, będziemy mogli zaobserwować „zniknięcie” pierścieni Saturna, co ułatwi dostrzeżenie jego słabych księżyców. 16 października do Saturna dołączy wąski sierp Księżyca.

Warunki obserwacji Urana i Neptuna w stosunku do września się nie zmieniają.

Meteory

Od 2 października do 7 listopada promieniują szybkie, białe meteory ze śladami, z roju Orionidów (ORI), związanego z kometą 1P/Halley. Radiant meteorów leży na granicy gwiazdozbiorów Oriona i Bliźniąt. Właśnie stamtąd zdają się sypać gwiazdopodobne iskierki. Meteory są szybkie – osiągają 66 km/s. Ich rozbłyski trwają ułamek sekundy. Pojedyncze Orionidy bywają jasne i na kilka sekund zostawiają dymne smugi. W bieżącym roku maksimum aktywności przypada 21 października. Zważywszy na zwiększoną aktywność roju w poprzednich latach oraz na zbliżanie się do maksimum, występującego co 12 lat, jego obserwacje mogą być wartościowe. W obserwacjach tych nie będzie przeszkadzał Księżyc kilka dni po nowiu.

Od 6 do 10 października promieniują wolne meteory z roju Drakonidów (GIA), związanego z kometą 21P/Giacobini-Zinner. Radiant meteorów leży w gwiazdozbiorze Smoka. W roku bieżącym przewidywane jest maksimum w dniu 8 października o 18:40, jednak bardzo możliwe jest wystąpienie innych maksimów. W wieczornych obserwacjach tych meteorów nie będzie przeszkadzał Księżyc zbliżający się do ostatniej kwadry.

Od 14 do 27 października promieniują szybkie meteory z roju epsilon Geminidów (EGE).
Radiant meteorów leży w gwiazdozbiorze Bliźniąt. W bieżącym roku maksimum aktywności przypada 18 października, toteż w obserwacjach tego wyjątkowo słabo zbadanego roju nie będzie przeszkadzał znajdujący się właśnie w tym dniu w nowiu Księżyc.

Od 19 do 27 października promieniują szybkie meteory z roju Leo Minorydów (LMI). Radiant meteorów leży w gwiazdozbiorze Małego Lwa. W bieżącym roku maksimum aktywności przypada 23 października, toteż w porannych obserwacjach tego bardzo słabo zbadanego roju również nie będzie przeszkadzał zbliżający się do pierwszej kwadry Księżyc.

Październik to czas gwiazdy Fomalhaut (Ryba Południowa) zwanej także „gwiazdą jesienną”. Jej odnalezienie jest prawdziwym wyzwaniem dla miłośników astronomii. Wprawdzie Fomalhaut jest gwiazdą pierwszej wielkości, lecz nie wznosi się nad horyzontem wyżej niż na wysokość pięści na wyprostowanej ręce.

 

Niebo w październiku 2009 - Astronomia

Musimy więc zdać się na doskonałą pogodę i poczekać do momentu górowania (ok. 22:00), a wtedy ujrzymy migoczącego Fomalhauta niziuteńko nad południowym widnokręgiem – oczywiście musimy znaleźć dogodne miejsce do polowania na gwiazdę zwiastującą jesienne chłody i słoty.

Nagrodą za cierpliwość może być np. własnoręcznie wykonane zdjęcie. Trzeba tylko ustawić aparat na statywie (lub sztywnym podłożu), wycelować go na odkryty południowy horyzont i wyzwolić migawkę na kilka sekund (do pół minuty). Fomalhaut powinien bez trudu utrwalić się na pamiątkę.

Październik to także najlepszy czas do utrwalenia sobie widoku Wielkiego Wozu w jego klasycznym położeniu. Jest to zarazem dobra okazja do nauki wyznaczania położenia Gwiazdy Polarnej względem Wielkiego Wozu. Oby tylko pogoda dopisywała…

Inne ciekawe wydarzenia:

2 października godz. 22 - Złączenie Urana z Księżycem w odl. 4°.

8 października godz. 08 - Złączenie Merkurego z Saturnem w odl. 0,4°.

12 października godz.1 - Złączenie Marsa z Księżycem w odl. 2°.

12 października godz.15 - Złączenie Merkurego z Wenus w odl. 6°.

13 października godz.12 - Złączenie Wenus z Saturnem w odl. 0,6°.

16 października godz.06 - Złączenie Saturna z Księżycem w odl. 7°.

16 października godz.14 - Złączenie Wenus z Księżycem w odl. 7°.

17 października godz.04 - Złączenie Merkurego z Księżycem w odl. 7°.

23 października godz.07:45 - Słońce wstępuje w znak Skorpiona, jego długość ekliptyczna wynosi wówczas 210°.

27 października godz.08 - Złączenie Jowisza z Księżycem w odl. 2°.

Odsłony: 4263