Nawet najlepszy teleskop musi być zaopatrzony w dobry okular, który powiększa obraz i w dużej mierze odpowiada za wrażenia wizualne. Jednak nie powiększenie jest tu najważniejsze...
Okular charakteryzują dwie podstawowe cechy: ogniskowa i konstrukcja optyczna. Ogniskowa decyduje o zakresie zastosowań okularu (krótkoogniskowe - obserwacja planet i Księżyca, długoogniskowe - mgławice). Konstrukcja optyczna to - jakość obrazu (ostrość, jasność, stopień korekcji aberracji, odsunięcie źrenicy, pole widzenia). O komforcie obserwacji decydują przede wszystkim pole widzenia i odsunięcie źrenicy wyjściowej. Gorsze okulary mają na ogół słabo odsuniętą źrenicę i często wymagają "przylepiania" oka do soczewki, aby można było ogarnąć całe pole widzenia.

Optycy projektują okulary astronomiczne już ponad 300 lat. Wiele tradycyjnych projektów (Huygens, Ramzden, Kellner, Orthoscopic, Plossl) ma już ponad 100 lat. Są również nowe projekty okularów, które dają szersze pola widzenia, ostrzejsze obrazy i/lub dłuższą muszlę oczną.

Jeśli chcesz przeczytać nazwę portu macierzystego frachtowca znajdującego się w odległości ok. 2 km, albo ptaka karmiącego pisklęta na wysokim drzewie lub sporadycznie chcesz popatrzeć w gwiazdy - wtedy lornetka będzie dla ciebie odpowiednia.

Używanie dobrego teleskopu ze złym montażem jest jak używanie dobrego gramofonu z zepsuta igłą. Jeżeli teleskop jest niestabilny to wiarygodna obserwacja nie jest wtedy możliwa. Montaż musi być więc absolutnie sztywny a teleskop powinien poruszać się gładko i prawidłowo. Stosuje się dwa główne typy montaży teleskopowych: azymutalny i paralaktyczny. Każdy z nich ma wiele odmian, ogólne ich cechy pozostają jednak niezmienne.

TELESKOP SOCZEWKOWY (REFRAKTOR) - jest bardzo popularnym systemem optycznym w astronomii. Soczewka przednia, zwana obiektywem, zbiera światło. Soczewka, przez którą spoglądamy, nazywana jest okularem i powiększa obraz tego na co patrzymy. Niestety, ten prymitywny technicznie, dwusoczewkowy układ jest obarczony przewidzianymi przez prawa optyki wadami (aberracjami), które w zasadzie dyskwalifikują go jako użyteczny instrument obserwacyjny. Nie znaczy to jednak, że refraktory nie pozwalają na uzyskiwanie obrazów bliskich ideałowi.

okular Huygensa - to najprostszy okular dwuelementowy. Składa się tylko dwóch soczewek (jest oznaczany literą H) i ma bardzo małe pole widzenia ok. 30 stopni. Stąd też jego zastosowanie w astronomii jest niewielkie. Okular ten jest bardzo często używany w tanich szkolnych mikroskopach i w hipermarketowych teleskopach. Warto też zwrócić uwagę, że ten okular w teleskopach o światłosiłach f/4 do f/8 nie będzie dawał ostrego obrazu na całej powierzchni pola widzenia.